Yenilenebilir Enerji Entegrasyonunu Hızlandırmak için Türkiye Organize Toptan Elekrik Piyasalarında İyileştirmeler
Eylül 2021
Halihazırda içinden geçtiğimiz enerji dönüşümü süreci, elektrik üretim, dağıtım ve tüketim şeklinde temel değişikliklere neden olurken, piyasa ve şebeke işleyişinde köklü değişimleri ve çok yönlü faydaları da beraberinde getiriyor. Teknolojik gelişmeler ve düşen maliyetlerin etkisiyle yenilenebilir enerji bu dönüşümde kilit rol oynuyor. Küresel ölçekte, iklim ve sürdürülebilir büyüme hedeflerine ulaşmak için yenilenebilir enerjinin gelişiminde kat edilmesi gereken uzun bir yol var. Ancak elektrik sistemi ve piyasalarıyla ilişkili konuların birçok açıdan yeniden değerlendirilmesiyle bu dönüşümü hızlandırmak ve daha fazla güneş ve rüzgâr enerjisini sisteme dahil etmek mümkün olabilir.
Elektrik sisteminde daha fazla yenilenebilir enerji entegrasyonu ve esnekliğin artması için teknolojik çözümler bulunmaktadır. Teknoloji odaklı bu çözümlerin hayata geçmesinin aynı zamanda maliyetli olduğu düşünüldüğünde, elektrik piyasası tasarımında ve düzenlemelerde yapılacak bazı temel iyileştirmeler, sistem esnekliğinin artmasında maliyetsiz büyük bir potansiyel sunar. Bu potansiyelin kullanılması tüm enerji piyasasının verimli işlemesini ve bu sayede tüm kaynakların etkin kullanılmasını sağlayabilir.
Türkiye Elektrik Piyasasında Talep Tarafı Katılımının Etkinleştirilmesi
Ağustos 2021
Türkiye enerji sistemi, tüm sistemin karbonsuzlaşması, verimliliğin artırılması ve sistem esnekliğinin sağlanması kapsamında kritik öneme sahip iki unsur olan yenilenebilir enerji entegrasyonunda ve yenilikçi akıllı teknolojiler konusunda devasa bir potansiyele sahiptir. Bu potansiyelin gerçekleştirilmesinde, politika yapıcıların yenilenebilir enerjinin değerini en üst düzeye çıkaran, şebeke ve tüketiciler için söz konusu olabilecek olumsuz sonuçları azaltan temiz teknoloji yatırımlarını artırması gerekecektir. Bu rapor, bu hedeflerin gerçekleştirilmesinde talep tarafı katılımının neden kilit önemde olduğunu açıklamakta ve altı maddelik uygulama planı vasıtasıyla öneriler sunmaktadır.
Türkiye’de Elektrik Sistemi Dönüşümünün Sosyoekonomik Etkileri
Temmuz 2021
Türkiye’de alanında bir ilk olma niteliği taşıyan bu çalışma, bir yandan SHURA’nın 2030 vizyonuyla tutarlı olarak düşük karbon içerikli enerjiye dönüşümün etkilerinin daha iyi anlaşılmasını, bir yandan da insan sağlığı ve çevre kalitesi açısından faydaları bu dönüşümün daha geniş anlamdaki sosyoekonomik boyutlarıyla daha güvenli bir enerji sisteminin getireceği avantajları bir arada değerlendiren gelişmiş bir politika diyaloguna katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Enerji sektörü perspektifinden olguları inceleyen çalışma, Türkiye ekonomisinin karşı karşıya bulunduğu belli başlı sorulara yanıt aramaktadır. Bu sorular arasında ilk akla gelenler ise şunlardır: Yenilenebilir enerjinin fosil yakıtların yerini alması durumunda katma değerde nasıl bir değişim olacaktır? Bu değişimin imalat sanayi ya da ücretler ve gelir dağılımı üzerinde nasıl bir etkisi olacaktır? Hangi alanlarda yeni iş olanakları ortaya çıkarken hangi alanlarda istihdam kaybı yaşanacaktır? Ücretler ve gelir dağılımı nasıl etkilenecektir? İnsan sağlığı ve çevre kalitesindeki gelişmenin iktisadi faydası nedir?
Rüzgâr ve Güneşin Şebekeye Entegrasyonu için Sektör Eşleştirme
Mayıs 2021
Bu rapor Türkiye’de, binalar, sanayi ve ulaşım sektörlerindeki talep tarafı katılımı seçeneklerini araştırmaktadır. Çalışma, talep tarafı katılımı potansiyelini ve bunun 2030’da nasıl faaliyete geçirileceğini göstermeyi, daha yüksek yenilenebilir enerji entegrasyonuna katkıda bulunmayı ve elektrikli araçlar, ısı pompaları ve dağıtık enerji kaynakları gibi elektrifikasyon seçeneklerinin yaygınlaşmasını desteklemeyi amaçlamaktadır. Değerlendirme farklı sektörlerin talep tarafı katılımı potansiyelini ve yenilenebilir enerji entegrasyonu ile birlikte elektrik sistemi yatırımları ve işletme maliyetleri üzerindeki etkisini incelemektedir. Çalışma talep tarafı katılımının bütün elektrik sistemi içerisindeki faydasını ve maliyetini, mevcut düzendeki boşluklar ve gerekliliklere karşılık atılabilecek adım önerilerini de kapsamaktadır.
Yenilenebilir Dağıtık Enerji Üretiminin Şebeke ve Piyasa Entegrasyonu
Mayıs 2021
Elektrik sistemi; çatı tipi güneş enerji sistemleri, sayaç arkası depolama ve elektrikli araçların sunduğu esnek yükler gibi dağıtık enerji kaynakları sayesinde tüketicilerin daha aktif rol aldığı ve elektriğin tüketime yakın noktalarda üretildiği merkezi olmayan bir yapıya doğru dönüşmektedir. Türkiye’de dağıtık üretimin şebeke ve piyasa entegrasyonunda ortaya çıkabilecek fırsatlar, zorluklar, çözümler ve olası etkileri farklı açılardan değerlendirilerek temel önceliklerin anlaşılması, uygulamaların ve politikaların belirlenmesinde kısa/orta/uzun dönemli planlamalar için yol gösterici olacaktır.
Rapor, başta dağıtık üretim olmak üzere dağıtık enerji kaynaklarının Türkiye’nin enerji dönüşümüne katkısını değerlendirmektedir. Raporda dağıtık üretimin artmasıyla şebeke ve piyasa entegrasyonunda ortaya çıkabilecek olası zorluklar ve çözümler analiz edilmektedir. Raporda ayrıca politika yapıcıları, dağıtım şirketleri, iletim sistemi operatörü, üreten tüketiciler ve diğer enerji sektörü oyuncuları için dağıtık üretimin gelişimiyle ilgili temel konulara dikkat çekilmektedir.
Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Tedariki ve Belgelenmesi
Mart 2021
Yenilenebilir enerjinin, tüketiciler tarafından ayrı bir ürün olarak talep edilmesi ve belgelenmesi, özellikle sürdürülebilirlik göstergelerini raporlayan şirketler için büyük önem taşıyor. Türkiye’de bu alanda ilk adımlar 14 Kasım 2020 tarihinde yayımlanan YEK-G ile atıldı, yenilenebilir enerji nitelik sertifikalarının Haziran 2021’den itibaren başlaması bekleniyor. SHURA’nın yeni raporu Türkiye’deki ve dünyadaki gelişmeler ışığında, uluslararası eğilimlerden derlediği görüş ve önerilerle YEK-G sertifikası uygulamasında netleştirilmesi gereken alanlara dikkat çekiyor.
“Türkiye’nin Hidrojen Stratejisi” Online Etkinlik Özet Raporu
Mart 2021
SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi ve Bilkent Enerji Politikaları Araştırma Merkezi tarafından düzenlenen “Türkiye’nin Hidrojen Stratejisi” online etkinliğinde, ‘Türkiye’nin Ulusal Hidrojen Stratejisi için Öncelik Alanları’ raporunun sunumunun ardından, Türkiye’nin hidrojen stratejisindeki adımlar tartışılıp, dijital ortamda yapılan bir anket aracılığıyla sektör paydaşlarının görüşleri alınmıştır. Online etkinliğin çıktıları bu raporda özetlenmiştir.
“Enerji Verimliliği Çözümü: Piyasa Temelli Politika Mekanizması Araçları” Webinar Özet Raporu
Şubat 2021
SHURA’nın düzenlediği “Enerji Verimliliği Çözümü: Piyasa Temelli Politika Mekanizması Araçları” webinarında, Türkiye’de enerji verimliliğini destekleyen piyasa temelli politika mekanizması araçlarının mevcut durumu, enerji verimliliğine olan etkileri, uygulamaların önündeki engeller ve politika önerileri tartışılmıştır. Webinarın çıktıları bu raporda özetlenmiştir.
Türkiye’nin Ulusal Hidrojen Stratejisi için Öncelik Alanları
Şubat 2021
Yenilenebilir enerji kaynak bazlı yeşil hidrojen, Türkiye’nin enerji dönüşümünde zorluk teşkil eden imalat sanayi, binalar (konut, ticari ve kamu) ve ulaştırma sektörlerinden kaynaklanan emisyonları azaltmanın önemli bir unsuru olarak gelecekte daha geniş bir kullanıma sahip olması beklenmektedir. Yeşil hidrojenin birden fazla sektörde kullanım alanı olan bir enerji taşıyıcısı olarak ortaya çıkmasıyla, uygulama alanları da genişlemektedir. Rapora göre, Türkiye’nin nihai enerji tüketiminin yüzde 5’nin yeşil hidrojen kaynaklarıyla karşılanacak olması 45,4 milyar dolarlık yatırım fırsatı sunabilir. Rapor bu potansiyelin hayata geçilmesinde ihtiyaç duyulacak bir ülke hidrojen stratejisinin oluşturulması için öncelik alanlarını belirlemektedir.
Salgın Sonrasında Enerji Dönüşümü ile Sürdürülebilir Büyüme
Aralık 2020
Mevcut zorlukların üstesinden gelebilmek ve COVID-19 sonrası ekonomik durgunluğu atlatabilmek için Türkiye’nin piyasaları hareketlendirebilecek farklı stratejiler uygulamasının önemi artmaktadır. Enerji dönüşümünü ve yeşil yatırımları merkezine alacak olan stratejiler, bir yandan Avrupa Birliği’nin (AB) 2019 yılında duyurduğu Avrupa Yeşil Düzeni (AYD) programı gibi uluslararası iklim ve sanayi politikalarından kaynaklanabilecek mali/ticari risklerin önüne geçilmesinde Türkiye’ye destek olabilecek, diğer taraftan da uluslararası iklim müzakerelerinde Türkiye’nin elini güçlendirmesine fırsat tanıyacaktır.
Türkiye enerji dönüşümünü hızlandırmak için 2020 yılı sonrası düzenleyici politika mekanizması seçenekleri: Şebeke ölçeğinde ve dağıtık güneş ve rüzgâr enerjisi kapasite kurulumları
Aralık 2020
SHURA’nın bu yeni çalışması, düzenleyici politika mekanizmalarına dair fayda maliyet analizi temelinde bu mekanizmaları karşılaştırmayı amaçlamaktadır. Çalışmada, şebeke ölçeğinde rüzgâr ve güneş ile dağıtık güneş enerjisi kapasite kurulumlarını destekleyen düzenleyici politika mekanizmaları paydaş görüşmeleri sonucu Türkiye’nin önceliklerine göre ele alınmış, karşılaştırmalı fayda-maliyet analizi sonrasında uygulama planları önerilmiştir.
“Enerji Verimliliği Çözümü: Mevzuat” Webinar Özet Raporu
Aralık 2020
SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi tarafından organize edilen “Enerji Verimliliği Çözümü: Mevzuat” webinarında, enerji verimliliği mevzuatının enerji verimliliğine olan katkısı, uygulanmasının önündeki engeller ve ihtiyaçlar, çözümlerin etkileri ve politika önerileri tartışılmış ve Türkiye’nin enerji verimliliği mevzuatının mevcut durumu değerlendirilmiştir. Webinarın çıktıları bu raporda özetlenmiştir.
Yenilenebilir enerjinin özel bir ürün olarak tedariği ve belgelenmesi projesi: “Yenilenebilir Enerji Tedarik Sisteminin Uygulanması İçin İhtiyaçlar ve Öneriler” Çalıştay Özet Raporu
Kasım 2020
Tüketicilerin yenilenebilir enerjiyi piyasadan veya tedarikçilerden satın alabilecekleri ayrı bir ürün olarak talep etmeleri giderek yaygınlaşıyor. Özellikle çok uluslu ve yaygın tedarik ağına sahip şirketler başta olmak üzere şirketler kesimi, sürdürülebilirlik taahhütleri kapsamında elektrik tüketimlerini yenilenebilir kaynaklardan karşılamaya önem veriyor. Enerji üreticileri ve tedarikçileri için de şirketlere yenilenebilir enerji satışı alternatif bir iş alanı haline geliyor. Şirketlerin enerji piyasalarından veya uzun vadeli alım anlaşmalarıyla yenilenebilir enerji almayı taahhüt etmeleri, kamu teşviklerinin giderek azaldığı pazarlarda yenilenebilir enerji yatırımlarını ve finansmanını kolaylaştıran bir unsur olarak öne çıkıyor.
“Türkiye’de Elektrik Üretimi, Isıtma ve Karayolu Taşımacılığında Fosil Yakıt Kullanımının Dışsal Maliyeti”
Kasım 2020
Bu rapor Türkiye’de enerji tüketimi için fosil yakıt kullanımının fiyatlandırılmamış veya dışsal maliyetlerini rakama dökmek için bir ilk girişim ihtiyacını karşılamayı amaçlamaktadır. Küresel çapta veya AB gibi bazı münferit ülkeler ve bölgeler için fosil yakıtların dışsal maliyetlerini tahmin etmeye yönelik çeşitli çalışmalar bulunmasına karşın, Türkiye için elektrik üretimi, ısıtma ve karayolu taşımacılığını kapsayan derinlemesine bir araştırma ilk kez yayımlanmaktadır. Elektrik üretimi veya karayolu taşımacılığı gibi münferit sektörler için daha önce yapılmış çalışmalar olsa da bu çalışma sektörlerle birlikte kirletici tiplerini de geniş ölçüde kapsadığı için bir ilk olma özelliğini taşımaktadır.
“COVID-19 Döneminde Dünyada ve Türkiye’de Enerji Dönüşümüne Bakış” İPM-Mercator Politika Notu
Kasım 2020
Bu politika notu, SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi tarafından 2020 yılı Mayıs ayında yayımlanan “COVID- 19 Sonrası Türkiye Ekonomisinin Canlanması ve İyileşmesi için Enerji Dönüşümünün Sunduğu Fırsatlar” adlı raporu güncellemek ve COVID-19 salgınının dünyada ve Türkiye’de enerji dönüşümüne etkisini değerlendirmek amacıyla yazılmıştır.
“Enerji Verimliliği İçin Finansman Mekanizmaları” Webinar Özet Raporu
Ekim 2020
SHURA tarafından hazırlanan “Enerji Verimliliği Çözümü: Finansman Mekanizmaları” raporunda dünyada enerji verimliğinin finansmanına has mekanizmalar incelenerek Türkiye’de enerji verimliliği finansmanının mevcut durumu ve gelişim alanları saptanıyor. Bu kapsamda “enerji fonları”, “ESCO modeli çerçevesinde finansman” ve “diğer finansal destek mekanizmaları” başlıkları altında öneriler sunuluyor. Raporun tanıtımı için yapılan “Enerji Verimliliği İçin Finansman Mekanizmaları” webinar etkinliği özet raporunda “Türkiye’de Enerji Verimliliğinin Finansmanını Kolaylaştıracak Adımlar” başlıklı panele ilişkin notlar yer alıyor.
“Türkiye Elektrik Sistemi için En Ekonomik Katkı: Enerji Verimliliği ve
Yeni İş Modelleri”
Ekim 2020
Düşük karbonlu enerji sistemine dönüşümde elektrik üretiminde yenilenebilir enerjinin payını artırmak, konvansiyonel fosil yakıtlardan elde edilen enerjinin üretim kapasitesini azaltmak, iletim ve dağıtım şebekesindeki talebi ve kayıpları azaltmak, tüketim tarafında ise elektriği verimli kullanarak talebi azaltmak ve şebekenin esneklik potansiyelini artırarak daha fazla yenilenebilir enerjinin devreye girebilmesini sağlamak hedeflenmektedir. Tüm bunların içerisinde enerji verimliliği, yerel ve geri ödeme açısından bakıldığında düşük maliyetli bir kaynak olarak ilk seçenek olmaktadır.
SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi’nin yeni çalışmasının öncelikli amacı, 2030 yılına kadar, Türkiye’de enerji verimliliğinin Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı 2017-2023’ün devamındaki teknik ve ekonomik potansiyelinin değerlendirilmesi, bu potansiyelin hayata geçirilmesi için gerekli olan iş, politika ve finansman modellerinin belirlenmesi ve bu modellerin ticarileşme potansiyelinin analizidir.
Çalışmada Türkiye’nin elektrik sisteminin, dağıtım şebekesi dâhil olmak üzere, son tüketiciye kadar olan değer zincirindeki 2030 yılına kadarki toplam enerji verimliliği potansiyeli sektör ve teknolojiler açısından değerlendirilmiş, bu potansiyelin sisteme olan maliyet ve faydaları özel ve kamu sektörü perspektifinden hesaplanmıştır.
“Enerji Dönüşümünde Yerli Doğal Gazın Rolü”
Eylül 2020
Temel yaklaşımı, enerji sistemleri ve elektrik üretimi sektörlerinin tüm aktörleri arasında etkin ve düzenli bir diyalog oluşturabilmek ve bu diyaloğu desteklemek olan SHURA’nın hazırladığı bu kısa yazı, Türkiye’nin yakın tarihte ulaştığı yerli doğal gaz kaynaklarının önemini ve faydalarını, enerjiyi tedarik eden ve tüketen farklı sektörlerdeki gelişmeler nezdinde değerlendirirken Türkiye’nin de bir parçası olduğu vazgeçilmez enerji dönüşümünü destekleyerek yerli kaynakların en verimli şekilde kullanılması için kısa öneriler sunuyor.
SHURA Webinar Özet Raporu-“Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Sertifikalandırma ve Ticaret Sistemi Nasıl Olmalıdır?”
Temmuz 2020
Dünyada tüketicilerin yenilenebilir enerjiyi piyasadan veya tedarikçilerden satın alabilecekleri ayrı bir ürün olarak talep etmeleri giderek yaygınlaşıyor. Enerji üreticileri ve tedarikçileri için de şirketlere yenilenebilir enerji satışı alternatif bir iş alanı haline geliyor. Türkiye’de satın alınan enerjinin yenilenebilir enerji olarak tescillenmesi için bir mekanizmaya ve esnek bir şekilde alım satım yapılabilecek bir yenilenebilir enerji piyasasına ihtiyaç bulunuyor. 2019 yılından itibaren başlayan yenilenebilir enerji tarifesi çalışmaları ve geçtiğimiz günlerde görüşe açılan Elektrik Piyasasında Yenilenebilir Enerji Kaynak Garanti Belgesi (YEK-G) yönetmelik taslağı ile birlikte Türkiye’de de yenilenebilir enerji tedariği için altyapı oluşmaya başlıyor. SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi bu kapsamda 2020 yılı içinde yenilenebilir enerjinin özel bir ürün olarak tedariğine ilişkin alternatiflerin ortaya konulmasını ve yenilenebilir enerjiye has bir ticaret platformu oluşturulmasına yönelik potansiyeli irdelemeyi amaçlıyor.
2030 yılına doğru Türkiye’nin optimum elektrik üretim kapasitesi
Temmuz 2020
Türkiye’nin önümüzdeki on yıl boyunca geçireceği enerji dönüşümü süreci, bugün verilecek politika kararları çevresinde şekillenecektir. Günümüzde yaşanmakta olan elektrik arz fazlası durumu ve COVID-19 salgınına bağlı olarak ortaya çıkan kısa vadeli iktisadi durgunluğa rağmen orta vadede ekonominin artış trendini devam ettirmesi ile birlikte elektrik talebinin hızlı bir şekilde yükselmesinin, elektrik sisteminde yeni yatırımları gerekli kılacağı beklenmektedir. En verimli sonuçlara ulaşmak için bu yatırımların, hangi alanlara yönlendirileceği ve bunun yapılmasında hangi politika araçlarının kullanılması gerektiği, cevaba muhtaç bir sorudur.
Çalışma kapsamında farklı girdi ve kısıtlar dikkate alınarak; 2020 – 2030 arası dönem için en düşük elektrik üretim maliyeti, karbon maliyeti, yerli kaynak kullanımı desteği ve düşük elektrik talebi gibi farklı senaryolarla elektrik üretim kapasite gelişimini optimum olarak belirlemeyi amaçlamıştır. Çalışmanın çıktıları arasında, kaynak bazlı kurulu güç gelişimi, kaynak bazlı üretim gelişimi, piyasa takas fiyatları, elektrik üretiminde karbon salım yoğunluğu, ithal yakıt maliyetleri ve toplam yatırım ihtiyacı gibi temel göstergeler yer almaktadır.
“Covid-19 döneminde Türkiye enerji dönüşümünün hızlandırılması için dağıtık enerjinin rolü” Webinar Özet Raporu
Haziran 2020
Türkiye’de COVİD-19 döneminde enerji dönüşümünde yaşanabilecek hızlanma, ekonomide ve çevre kalitesinde iyileşme fırsatları sunacaktır. Enerji ithalatına bağımlılık azalabilecek, yeni yatırımlar ile istihdam yaratılabilecek ve karbon emisyonları azaltılabilecektir. Dağıtık üretim ise enerji dönüşümüne, iletim/dağıtım kayıplarının azaltılması ve türeticiler ile değer zincirinin yeniden yapılandırılması yoluyla büyük katkı sağlayacaktır. SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi tarafından organize edilen bu webinarda, Türkiye’nin yüksek çatı üstü güneş enerjisi potansiyelinin hayata geçmesi için gerekli finansman ve politika mekanizmaları ile hukuki düzenlemeler ve iş modelleri tartışılmıştır.
“The European Green Deal’s Border Carbon Adjustment: Potential impacts on Turkey’s Exports to the European Union” Webinar Özet Raporu
Mayıs 2020
2019 yılının aralık ayında Avrupa Komisyonu’na sunulan Avrupa Yeşil Anlaşması, bu yüzyılın ortasının sonuna kadar Avrupa kıtasını sıfır karbonlu bir ekonomiye geçişini hedefliyor. Bu stratejinin bir parçası olarak Avrupa Birliği sınırları dışından ithal edilen ürünler için bir karbon vergisi uygulanması planlanıyor. Bu verginin de karbon yoğunluğu yüksek ürünlerin maliyetlerini arttırması bekleniyor. Böyle bir verginin gündeme gelmesi ise bugüne kadar Avrupa Birliği karbon emisyonlarının kendi sınırlarının dışına sızmasıyla ilgili yapılmış olan tartışmaları diğer ülkelerin gündemine getirmiş oluyor. Üretim süreçlerinde ihtiyaç duyulan enerjiyle ilgili maliyetlerin yüksek paya sahip olduğu ve bu enerji ihtiyacını fosil yakıtlarla tedarik eden ürünlerin bu vergiden en çok etkileneceği tahmin ediliyor.
COVID-19 sonrası Türkiye Ekonomisinin Canlanması ve İyileşmesi için Enerji Dönüşümünün Sunduğu Fırsatlar
Mayıs 2020
SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi’nin hazırlamış olduğu bu kısa yazının amaç ve içeriği Türkiye ekonomisinin COVID-19 sonrası kurulacak yeni düzende rekabet gücü kazanmasını sağlayacak adımların şimdiden atılması gerekiyor. Bu adımların merkezinde ise enerji sektörünün olması önem arz edecek. Bu sebeple, bu yazı COVID-19 nedeniyle büyük bir değişim yaşayan küresel enerji piyasalarına odaklanarak başlıyor. Daha sonra tekrar önem kazanacak olan, fakat şu anda biraz arka planda kalan yerel çevre ve küresel iklim değişikliği konularına değiniyor. Mevcut durumda enerji sektörünün yaşıyor olduğu risklerden ve sonrasında enerji dönüşümünün yarattığı fırsatlardan yola çıkarak, verilecek desteklerin hangi alanlara yönelik olmasının uygun olabileceğini vurguluyor. Özellikle, yenilenebilir enerji teknolojilerinde son yıllarda gelişmekte olan yerli sanayi, dağıtık enerji ve akıllı şebekeler/binalar konularında Türkiye’de mevcut olan ve hızla gelişmekte olan teknoloji şirketleri, enerji verimliliği yatırımlarının gerektirdiği KOBİ’ler ve işgücü sayesinde enerji dönüşümünün Türkiye’de hızlı bir şekilde sağlayacağı ekonomik canlanma ve istihdam katkısı nedeniyle verilecek desteklerin merkezine oturtulmasının öneminin altı çiziliyor. Bu sayede yaratılacak faydaların başında ekonomik canlanma ve istihdam sağlanırken, öte yandan verilen destekler ekonominin gelecekteki rekabetçiliğine de hangi önemli katkıları sağlayacağını gösteriyor. Yazı, Türkiye enerji sektörünün dönüşümü için kısa, orta ve uzun vadeli öneriler ile son buluyor.
Binalarda Çatı Üstü Güneş Enerjisi Potansiyeli – Türkiye’de Çatı Üstü Güneş Enerjisi Sistemlerinin Hayata Geçmesi için Finansman Modelleri ve Politikalar
Nisan 2020
Türkiye’nin toplam nihai enerji tüketiminin yaklaşık üçte biri binalar kaynaklıdır. Çatı üstü güneş enerjisi sistemleri bu tüketimi karşılamada öne çıkan teknolojilerin başında gelmektedir. Çatı üstü güneş sistemleri ayrıca şebeke elektriğine olan ihtiyacı azaltmakta ve dağıtım kayıplarının azalmasına katkıda bulunmaktadır. Türkiye’deki farklı bina tiplerinin iklim bölgeleri bazında enerji tüketimini ve çatı üstü güneş sistemlerinin binaların enerji ihtiyacını karşılama potansiyelini değerlendiren bu rapor, birim enerji tüketimi ve çatı alanları üzerinden bu sistemlerin teknik ve ekonomik kapasitesini araştırmaktadır. Maliyet-fayda analizi ile çatı üstü güneş sistemlerinin ekonomik ve çevresel etkilerinin tartışıldığı çalışmada, bu sistemlerin yaygınlaşması için gerekli finansman araçları, politika mekanizmaları ve iş modelleri de içeriği oluşturan konular arasında bulunmaktadır.
Sistem Esnekliğinde Elektrik Piyasalarının Rolü: Almanya Enerji Dönüşümünden Örnekler
Mart 2020
Elektrik sisteminin güvenli olarak işleyişinin ötesinde, dayanıklılık olarak adlandırılan olağanüstü koşullarda da işletimle ilgili becerilerini sürdürmeleri beklenmektedir. Herhangi bir elektrik sisteminin dayanıklılığı çeşitli sistem desteklerinin beraberinde getirdiği esneklikle artar. Elektrik sistemine esneklik sağlayacak daha esnek kömür santralleri ya da enerji depolama gibi teknoloji bazlı seçeneklerin yanında, regülasyon ve piyasa temelli kaynaklar da mevcuttur. Bu raporda, elektrik piyasasının güneş ve rüzgâr entegrasyonu için oynayabileceği kilit rolü gösterebilmek adına, Almanya’da 2015 yılında gerçekleşen güneş tutulması esnasında yaşananlar vaka analizi yoluyla anlatılmaktadır. Bu raporun hazırlanmasında, Agora Energiewende’nin “A word on flexibility, The German Energiewende in practice: how the electricity market manages flexibility challenges when the shares of wind and PV are high” raporu referans olarak kullanılmıştır.
Isıtma Sektöründe Yenilenebilir Enerjinin Rolü
Ocak 2020
İngiliz Financial Times gazetesinde geçen sene yayınlanan bir haberde, Türkiye’den Ordu Yardımlaşma Kuruluşunun (OYAK) bir iştiraki olan Ataer Holding’in British Steel’i almaya çalıştığı ve nihai olarak da buradaki çelik işlemlerini kömür yerine hidrojen ile çalıştıracağı yazıyordu. İngiltere’deki tarihi bir çelik şirketini alarak onun hidrojen gibi karbonsuz bir kaynak ile çelik üretmesini planlamanın kamusal yapıdaki bir Türk şirketi tarafından önerilmesi muhtemelen 2019 yılındaki en ilginç haberlerden biriydi.
Türkiye bölgesindeki en büyük çelik üreticilerinden biridir. Aynı zamanda da en büyük ihracatını Avrupa pazarlarına yapmaktadır. Birçok şirket Türkiye içindeki üretimini de hedef pazarlarına göre şekillendirmekte, sürdürülebilirlik göstergelerine önem vermekte ve ihracat pazarlarındaki müşteri taleplerine göre iç piyasa stratejilerini de uyumlu hale getirmektedir. Yukarıda yer alan haberde, en çok dikkat çeken cümlelerden biri de Avrupa Birlilği (AB) iklim değişikliği komiserinin önerdiği “sınırda vergi eklenmesi – border adjustment tax-” olmuştur. Kısaca daha yüksek karbon ile üretilen mal ve hizmetlerin AB sınırlarında daha fazla vergiye maruz kalması anlamına da gelmektedir.
Türkiye Enerji Dönüşümünü Hızlandırmak için 2020 Yılı Sonrası Düzenleyici Politika Mekanizması Seçenekleri: Şebeke Ölçeğinde Rüzgar ve Güneş Enerjisi Kapasite Kurulumları
Ocak 2020
Bu çalışma kapsamında 2020 sonrası için şebeke ölçeğinde onshore rüzgâr ve güneş kapasite kurulumlarını desteklemek için olan farklı düzenleyici politika mekanizması seçeneklerinin üretici ve tüketici etkileri analiz edilmiş ve karşılaştırılmıştır. Analizde potansiyel çevre, ekonomi ve toplum etkileri de incelenmiştir. Çalışma, 2020-2030 dönemi için muhtemel güneş ve rüzgâr kapasite kurulumu senaryolarına göre gerçekleştirilmiştir, dünyadaki düzenleyici politika mekanizması uygulamaları incelenmiştir…
Türkiye Ulaştırma Sektörünün Dönüşümü: Elektrikli Araçların Türkiye Dağıtım Şebekesine Etkileri
Aralık 2019
Elektrikli araç satışları, son yıllardaki farklı tipte elektrikli araç ve şarj altyapısını destekleyen politikalar sayesinde küresel seviyede hızla artmaktadır. 2018 yılının sonunda, küresel araç stokundaki toplam elektrikli araç sayısı 5 milyonu aşmıştır. Yaklaşık aynı sayıda şarj noktası da elektrikli araçların elektrik talebini sağlamak için hizmet vermektedir. Öngörüler, dünya çapındaki toplam elektrikli araç sayısının 2030 yılı itibariyle 120 ila 250 milyon arasında bir seviyeye yükselebileceğini göstermektedir.
“Enerji Sektöründe Teşvik, Destek ve Sübvansiyonların Etkisi” Sunum ve Panel Özet Raporu
Aralık 2019
Türkiye Enerji Dönüşümünde İnovasyon ve Patent Eğilimleri
Aralık 2019
Enerji arzında yenilenebilir enerji kaynaklarının payının artırılmasını, enerji talebinde ise verimliliği önceliklendiren adımların hızlı ve etkin şekilde atılabilmesi düzenleyici/yönlendirici politika çerçevesinin, yeni enerji teknolojilerini de destekleyecek şekilde tasarlanması önem taşımaktadır. Bu çalışma, yeni teknolojilerin gelişimini patent verileri ve dış ticaret akımları yoluyla izleyerek bir teknoloji haritası sunmakta ve Türkiye’nin küresel seviyede pozisyonunu değerlendirmektedir. Böylelikle, Türkiye’nin yenilenebilir enerji kaynaklarının payının artırılmasına ve mevcut kaynakların verimli kullanılmasına yönelik politikasını, teknoloji geliştirme boyutuyla da destekleyecek bir yaklaşıma katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Ortak Patent Sınıflandırması (Cooperative Patent Classification, CPC) kullanılarak patentler arası ilişkilerin ve 10 yıllık (2009-2018) eğilimlerin incelendiği çalışmada, yenilenebilir enerji teknolojileri arasında en hızlı gelişim kaydeden kara tipi rüzgâr ve güneş FV teknolojileri, enerji depolama teknolojileri ve elektriğin verimli üretilmesi, iletilmesi ve dağıtılmasını destekleyen teknolojiler ele alınmıştır.
Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA) ve SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi “Innovation Day” Etkinliği Özet Raporu
Kasım 2019
Enerji ve Ulaştırma Sektörleri Dönüşümünde Batarya Teknolojilerinin Rolü: Eğilimler, Fırsatlar ve Yenilikçi Uygulamalar
Kasım 2019
Yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik üretimi içindeki payının artması, elektrik şebekesinin sağlıklı çalışabilmesine katkı sağlayan enerji depolama teknolojilerinin gelişmesinde öncü olmuştur. Küresel ölçekte elektrikli araçların kullanımının yaygınlaşması, batarya teknolojilerindeki değişim ve gelişime yön verecek bir başka önemli etken olacaktır. Batarya enerji depolama, son tüketiciler de dahil olmak üzere tüm enerji sistemine sağladığı faydalar dikkate alındığında, önümüzdeki yıllarda enerji dönüşümünün merkezinde olacaktır. Bu raporda, lityum-iyon, kurşun-asit, akışkan ve yüksek sıcaklı olmak üzere dört farklı elektrokimyasal batarya teknolojisi; Mevcut teknoloji, Piyasa durumu, Maliyet ve Yatırımlar, Bariyerler, Yenilikçilik için fırsatlar odağında beş bölümde analiz edilmiştir.
Türkiye’de Enerji Dönüşümünün Finansmanı
Ekim 2019
Türkiye’de düşük karbonlu, verimli ve maliyet etkin bir enerji dönüşümü için uygun finansman yapısının sağlanması kritik önem taşımaktadır. Özellikle 2019 yılıyla birlikte Türkiye enerji finansmanında hem talep hem arz tarafında bir dönüm noktasına gelmiştir. “Türkiye’de Enerji Dönüşümünün Finansmanı” raporu kapsamında enerji dönüşümünün finansmanında küresel eğilimler fırsatlar, zorluklar ve başarılı örnekler ortaya konmuş ve Türkiye’nin 2002-2018 dönemi finansman manzarası detaylı olarak analiz edilmiştir. Raporun sonunda Türkiye’de enerji dönüşümünün finansmanını desteklemek üzere kamu, finansal kuruluşlar, enerji şirketleri ve teknoloji şirketlerini içeren paydaşlara yönelik eylem alanları önerilmiştir.
Enhancing Turkey’s policy framework for energy efficiency of buildings, and recommendations for the way forward based on international experiences
Haziran 2019
ICCI 2019 SHURA Özel Oturumu Özet Raporu: Türkiye’de Enerji Dönüşümünün Finansmanı
Mayıs 2019
SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi ICCI 2019 25. Uluslararası Enerji ve Çevre Fuarı ve Konferansı çerçevesinde 29 Mayıs 2019’da düzenlediği Enerjide Dönüşüm Özel Oturumunda, Türkiye’de enerji dönüşümünün finansmanı konusunu ele aldı…
Türkiye Enerji Sektöründe Fiyatlandırma ve Piyasa Dışı Fon Akışları
Mayıs 2019
Ülkelerin enerji fiyatlandırma stratejilerinin, enerji dönüşümünü hızlandırmayı hedefleyen strateji ve politikaların başarısını etkilediği görülmektedir. Bu sebeple yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği teknolojilerinin kullanımını hızlandırmayı amaçlayan enerji dönüşümü politikalarının tasarımı ve etkinliklerinin sağlanabilmesi için sübvansiyon ve destek uygulamalarının kapsamının anlaşılması büyük önem taşımaktadır. Bugüne değin Türkiye’de enerji fiyatlandırma konusunda farklı veri ve bilgileri tek bir araştırmada değerlendiren bir çalışma yapılmamıştır. SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi, böyle bir çalışmanın boşluğunu kapatmaya dönük bir ilk adım olması amacıyla, kamuya açık veri ve bilgilere dayanarak bu çalışmayı hazırlamıştır. Bu analiz, Türkiye enerji piyasalarındaki sübvansiyonlar, destekler, teşvikler, vergi muafiyetleri, özel enerji vergileri ve diğer başlıca destek mekanizmalarından kaynaklanan “piyasa dışı fon akışlarının” büyüklüğü hakkında genel bir değerlendirme ortaya koymaktadır.
Sistem esnekliğini artırmak için gereken seçeneklerin maliyet ve faydaları
Nisan 2019
2018 sonu itibarıyla Türkiye’de kurulu bulunan, toplamda 5 gigavattan (GW) fazla fotovoltaik (PV) ve yaklaşık 7 GW kara üstü (onshore) rüzgâr enerjisi kapasitesi ülkenin toplam kurulu elektrik üretim kapasitesinin yaklaşık %14’ünü oluşturmaktadır. Güneş ve kara üstü rüzgâr türbinlerinin toplam elektrik üretimi 2018 yılında Türkiye’nin toplam yıllık elektrik talebinin %10’undan biraz azını karşılamıştır. SHURA’nın şebeke çalışmasına göre planlanan rüzgâr ve güneş enerjisi kapasitesinin 2026’ya kadar üç katına, yani 60 GW’a çıkarılması mümkün.
Yenilenebilir enerjide katma değerli üretime geçişte Ar-Ge ve inovasyon
Nisan 2019
2018 yılında 12 aylık dış ticaret açığı 45 milyar ABD dolar seviyesinde gerçekleşti. Bu miktarın %75’i enerji ithalatıyla ilgiliydi. Dış ticaret açığı konusunda üzerinde az konuşulan ama önemli konulardan biri enerji ekipmanları dış ticareti. Küresel ticaretin %5’i ekipmanlarla ilgili olarak gerçekleşiyor. 2017 yılında Türkiye’de güneş enerjisi ekipmanlarında 2 milyar ABD doları seviyesinde net ithalat gerçekleşti. Rüzgâr enerjisi ekipmanlarında ise dış ticaret fazlası …
Sürdürülebilirlik için özel sektörün enerji verimliliği iş modelleri
Mart 2019
Enerji dönüşümünün, enerjinin başlıca üreticisi ve tüketicisi konumunda olan özel sektör açısından hayati bir önemi var. Tüm dünyada olduğu gibi, Türkiye’de de özel sektör üretim, dağıtım, ticaret, tüketim ve finansman aşamalarında enerji değer zincirinin her noktasında belirleyici konumda bulunuyor. Örneğin, yenilenebilir enerji maliyetlerinde bugüne dek yaşanan olumlu gelişme esas olarak özel sektör öncülüğünde gerçekleşti. Bu gelişimin sürdürülmesi elbette dönüşüm açısından kritik önem taşıyor. Ancak, enerji dönüşümünün tüm unsurlarıyla hayata geçebilmesi için özel sektörün aktif olduğu tüm alanların…
Türkiye’de enerji dönüșümü ve özel sektörün rolü: Dönüșümün enerjisini özel sektör ateșliyor!
Mart 2019
Enerji dönüşümü kapsamında özel sektörün rolünü değerlendirebilmek amacıyla SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi olarak, Sabancı Üniversitesi bünyesinde çalışan Carbon Disclosure Project (CDP) Türkiye’nin katkılarıyla bu kısa çalışmayı hazırladık. Çalışmada özel sektörün geleneksel enerji sistemindeki rollerini ve sistem dönüştükçe değişip yenilenecek rollerini inceledik. Bu rolleri incelerken…
Türkiye’nin enerji dönüșümünde kısa vadeli yatırımları hızlandırmak için uzun vadeli çözümler
Şubat 2019
SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi’nin “Türkiye’de Enerji Dönüşümü: Yatırımlar ve Fırsatlar” etkinlik serisinin ikincisi olarak ve BloombergNEF ile işbirliği içerisinde 13 Şubat 2019 tarihinde İstanbul’da düzenlenen “Türkiye’nin enerji dönüşümünde kısa vadeli yatırımları hızlandırmak için uzun vadeli çözümler” etkinliğinde, Türkiye’de enerji dönüşümünün güncel ve uzun vadeli görünümü…
Enerji dönüșümünü destekleyen düzenleyici çerçevenin güçlendirilmesi için YEKA ihalelerini daha etkin kılan fırsatlar
Ocak 2019
Küresel enerji sektörü, maliyetleri hızla düşmeye devam eden yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği sayesinde hızla dönüşmeye devam etmektedir. Türkiye de bu dönüşüm trendine son yıllarda yaptığı yatırımlar ve uygulamaya başladığı enerji politikaları ile katılmıştır. Türkiye’nin enerji stratejileri…
Düşük karbonlu ve dirençli bir geleceğe yatırım yapmak: Türkiye için fırsatlar
Ocak 2019
SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi’nin “Türkiye’de Enerji Dönüşümü: Yatırımlar ve Fırsatlar” etkinlik serisinin ilki olarak ve OECD ile işbirliği içerisinde 22 Ocak 2019 tarihinde İstanbul’da düzenlenen “Düşük karbonlu ve dirençli bir geleceğe yatırım yapmak: Türkiye için fırsatlar” etkinliğinde, ekonomik büyüme ve iklim gündeminin; Türkiye’de topluma…
Rüzgâr ve Güneş Türkiye’de Enerji Dönüşümünü Nasıl Hızlandırabilir: Küresel Örnekler
Aralık 2018
Türkiye enerji dönüşümünde ilerleme kaydederken, ulusal politika hedeflerini yerine getirme konusunda süreci hızlandırmak amacıyla diğer ülkelerin deneyimlerinden faydalanabilir…
Rüzgâr ve Güneş Enerjisi Yatırımlarının Sistem Odaklı Yerleştirilmesi
Ekim 2018
SHURA’nın ilk çalışması olan “Türkiye’nin Enerji Sisteminde Yenilenebilir Kaynakların Artan Payı” raporunun ardından gerçekleştirdiği SHURA Danışma Konseyi ve Paydaş Danışma Toplantıları sonucunda ortaya çıkan en önemli sorulardan birine cevap veren “Rüzgâr ve Güneş Enerjisi Yatırımlarının Sistem Odaklı Yerleştirilmesi” raporu tamamlandı.
Global Industrial Carbon Dioxide Emissions Mitigation: Investigation of the Role Of Renewable Energy and Other Technologies Until 2060
Haziran 2018
Türkiye’nin Enerji Sisteminde Yenilenebilir Kaynakların Artan Payı: İletimde Genişleme ve Esneklik Seçenekleri
Mayıs 2018
Önümüzdeki yıllarda, Türkiye enerji sisteminde başta rüzgâr ve güneş olmak üzere yenilenebilir enerji kaynaklarının hızla artacağı öngörülüyor…
